Monitor Prawniczy Nr 12/2023

Opis

Specjalistyczny miesięcznik omawiający kluczowe zagadnienia prawnicze.
W numerze 12/2023 „Monitora Prawniczego” polecamy:

dr Joanna Szachta, dr Łukasz Zamojski „Doręczenia w postępowaniu egzekucyjnym – zagadnienia wybrane”. W postępowaniu egzekucyjnym ważkim zagadnieniem jest prawidłowość dokonywania doręczeń przez sądowy organ egzekucyjny. Przepisy przewidują kilka form dokonywania doręczeń przez komorników sądowych. W ustawie sprecyzowano okoliczności mające wpływ na sposób doręczenia. Z uwagi na dążenie do elektronizacji postępowań sądowych rozważono czy dopuszczalne są elektroniczne doręczenia korespondencji oraz wskazano katalog takich przypadków.
dr Krzysztof Schulz „Problematyka zmian w oświadczeniach o poddaniu egzekucji w związku z ustawą antylichwiarską”. Artykuł opisuje problematykę zmian do przepisów regulujących składanie oświadczeń o poddaniu egzekucji przez dłużników w odrębnych aktach notarialnych. Zmiany zostały wprowadzane tzw. ustawą antylichwiarską i powodują wiele problemów interpretacyjnych. Autor dokonuje analizy tych zmian przez pryzmat celu, jaki miały osiągnąć w założeniu ustawodawcy. Zostaje również opisany wpływ zmian na praktykę związaną ze składaniem oświadczeń o poddaniu egzekucji. W konkluzjach autor wskazuje, czy wprowadzone zmiany w istocie przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa pożyczkobiorców na rynku pożyczkowym.
dr Dariusz Chrapoński „Kurator ustanowiony dla osoby prawnej w procesie cywilnym. Uwagi na tle art. 69 KPC i art. 42 KC”. Osoba prawna nieposiadająca organu lub posiadająca braki w organie uniemożlwiające jej reprezentowanie może być reprezentowana w procesie przez kuratora procesowego ustanowionego na wniosek strony przeciwnej (art. 69 § 1 KPC). Taki kurator jest umocowany do dokonywania w jej umieniu wszystkich czynności procesowych. Również osoba prawna może być w takim przypadku reprezentowana w procesie przez kuratora ustanowionego na podstawie art. 42 § 1 KC. Będzie to dopuszczalne jednak tylko wtedy, gdy uprawnienie do reprezentowania osoby prawnej wynika z treści postanowienia sądu. Artykuł 69 § 4 KPC zakłada obligatoryjność wstąpienia kuratora z art. 42 § 1 KC do procesu w miejsce odwołanego kuratora procesowego, którą to decyzję podejmuje sąd po otrzymaniu zawiadomienia o jego ustanowieniu. Będzie to miało miejsce jedynie wtedy, gdy kuratorowi z art. 42 § 1 KC sąd nadał adekwatne do danego procesu umocowania procesowe. W innych przypadkach zastosowanie art. 69 § 4 KPC wymaga uprzedniego rozszerzenia uprawnień kuratora o umocowanie go do reprezentowania osoby prawnej w danym procesie.
dr Łukasz Węgrzynowski „Dyrektywa 93/13 w najnowszym orzecznictwie TSUE (skutki, wyłączenie ochrony, przedawnienie)”. Niedozwolone postanowienia umowne to konstrukcja bardzo często wykorzystywana obecnie praktyce orzeczniczej. Wydaje się konstrukcją wysoce efektywną na co wpływ ma otwarty i elastyczny charakter przesłanek ustalenia czy postanowienie umowne jest niedozwolone czy złożony mechanizm sankcyjny związany z klauzulami abuzywnymi. Jednak trudnym do przecenienia jest tu również czynnik instytucjonalny, a więc okoliczność, że kształt niedozwolonych postanowień umownych jest w istotnym stopniu formowany w orzecznictwie TSUE. Stąd też w publikacji przedstawiono najnowsze orzecznictwo TSUE dotyczące dyrektywy 93/13, jako cezurę czasową przyjmując wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 3.10.2019 r. (C-260/18). Publikacja została podzielona na dwie części. W pierwszej przedstawiono zagadnienia wstępne, zakres zastosowania dyrektywy 93/13 oraz przesłanki stwierdzenia niedozwolonego charakteru postanowienia umownego. Natomiast w drugiej przedstawiono skutki niedozwolonego charakteru postanowień umownych (brak związania niedozwolonym postanowieniem umownym i ewentualna nieważność umowy, skutek restytucyjny, zakaz zmiany albo uzupełnienia niedozwolonego postanowienia umownego, skutki procesowe), przesłanki wyłączenia ochrony wynikającej z dyrektywy 93/13 oraz przedawnienie roszczeń z dyrektywy 93/13.
dr hab. Marcin Dziurda „Dochodzenie roszczeń z gwarancji bankowej (ubezpieczeniowej)”. W wyroku SN z 2.3.2023 r., II CSKP 905/22, stwierdzono, że celem udzielenia gwarancji jest co do zasady zabezpieczenie wierzytelności, przy czym strony mogą ukształtować umowę gwarancji w taki sposób, by powstałe na jej podstawie zobowiązanie było samodzielne (nieakcesoryjne) względem stosunku podstawowego (zabezpieczanego) istniejącego między zleceniodawcą gwarancji oraz jej beneficjentem. Stosowanie przewidzianej w art. 5 KC konstrukcji nadużycia prawa do żądania wypłaty gwarancji powinno mieć charakter wyjątkowy, ograniczający się do przypadków wykorzystania uprawnień beneficjenta w sposób ewidentnie sprzeczny z celem gwarancji, na przykład w celu uzyskania nienależnych korzyści, albo gdy gwarancja wykorzystana jest w wyniku zmowy zainteresowanych.
Jakub Turczyn, dr hab. Beata Janiszewska „Zagadnienia przesyłowe – powrót do dyskusji – cz. II”. Artykuł stanowi drugą część opracowania dotyczącego ukształtowania stosunków między właścicielami nieruchomości i przedsiębiorcami przesyłowymi w związku z umiejscowieniem na gruncie oraz obsługą urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 KC. W tekście zaprezentowano koncepcję, że legalizacja posadowienia urządzeń przesyłowych na cudzych (nienależących do przedsiębiorcy przesyłowego) nieruchomościach mogła nastąpić w następstwie wyrażenia tzw. zgody administracyjnej, unormowanej wprost w art. 75 ust. 1 ustawy z 29.4.1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz art. 124 ust. 1 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, a pośrednio także w art. 35 ust. 1 w zw. z art. 6 ustawy z 12.3.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. W artykule postawiono tezę, zgodnie z którą wyrażenie takiej zgody prowadziło w efekcie do trwałego ograniczenia wykonywania prawa własności przez właściciela i przedstawiono argumenty przemawiające za zajęciem tego stanowiska.
Szymon Burnus „Uzależnienie zapłaty całości należnego wykonawcy wynagrodzenia od warunku w rozumieniu art. 89 KC oraz uzależnienie wymagalności roszczenia o zapłatę wynagrodzenia od dodatkowych świadczeń ubocznych w umowie o roboty budowlane – glosa”. Komentowane orzeczenie dotyczy kwestii dopuszczalności uzależnienia zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane od warunku w rozumieniu art. 89 KC oraz przesłanki umownej. Autor odnosząc się do wyroku SN z 2.6.2021 r. o sygnaturze akt II CSKP 7/21, dokonał również analizy możliwości uzależnienia rozmiaru wynagrodzenia od warunku, a także skuteczności zastrzegania w umowach o roboty budowlane obowiązku przedkładania dowodów zapłaty wynagrodzenia dalszym podwykonawcom oraz obowiązku przedstawienia protokołu odbioru obiektu. Glosa jest w przeważającej części aprobująca, przy czym za błędny uznano sposób rozróżnienia postanowień umownych na warunki lub przesłanki, dokonany przez SN.
dr Paweł Mielniczek, Piotr Liwszic „Czy 1,2 mld euro kary dla Meta (Facebooka) w wyniku wiążącej decyzji EROD jest uzasadnione – glosa”. Glosowana decyzja Europejskiej Rady Ochrony Danych dotyczyła przekazywania danych osobowych poza Europejski Obszar Gospodarczy i zobowiązała irlandzki organ nadzorczy do nałożenia na Meta IE, prowadzącą Facebook, rekordowej kary 1,2 mld euro. Potrzeba glosy wynika z następujących pojawiających się pytań. Na czym polegały naruszenia RODO przez Meta IE? Jakie były skutki naruszeń dla użytkowników portalu Facebook? Czy kara była zasadna i współmierna? Czy Meta IE mogła przewidzieć, że jej praktyki nie są zgodne z RODO? Czy zobowiązanie krajowego organu nadzorczego przez organ Unii Europejskiej do nałożenia kary jest zasadne? Czy w wyniku glosowanej decyzji administratorzy mają większą jasność odnośnie do wymogów przekazywania danych poza Europejski Obszar Gospodarczy?

W Monitorze Prawniczym znajdziesz:

Wnikliwe opracowania analizujące najistotniejsze zmiany w prawie.
Fachowe opinie i analizy zagadnień problemowych.
Przegląd najistotniejszego, nowego orzecznictwa.
Aktualności z sal sądowych.
Obszerne dodatki tematyczne.
Odpowiedzi na pytania kierowane do redakcji.