Ustawa o rachunkowości. Komentarz

Opis

Stan prawny: 23 kwietnia 2017 r. Zawiera zmiany wchodzące w życie 1.1.2017 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255); 26.1.2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 61) oraz 14.2.2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 245). Obejmuje również zmiany w podwójnym stanie prawnym z ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy Nr 991), a także z projektu nowej ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz o nadzorze publicznym (druk sejmowy Nr 1092), które wchodzą w życie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Komentarz do ustawy z 29.9.1994 r. o rachunkowości autorstwa wybitnego ekonomisty dr André Helina stanowi szczegółowe i kompleksowe omówienie wszystkich zagadnień poruszanej tematyki, uwzględniając i prezentując najnowszy stan prawny, włącznie ze zmianami.
Kolejne, 7. wydanie Komentarza prezentuje bogaty dorobek doktryny i judykatury.
W sposób wyczerpujący i zarazem praktyczny pozwala zapoznać się z kwestiami dotyczącymi m.in.:

prowadzenia ksiąg rachunkowych;
inwentaryzacji;
wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;
łączenia się spółek;
sprawozdań finansowych jednostki;
skonsolidowanych sprawozdań finansowych grupy kapitałowej;
badania, składania do właściwego rejestru sądowego, udostępniania i ogłaszania sprawozdań finansowych;
ochrony danych;
odpowiedzialności karnej.

Prezentowane, 7. wydanie Komentarza bazując na tekście jednolitym z 22.6.2016 r. (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047) uwzględnia i szczegółowo prezentuje omówienie najnowszych zmian, które pojawiły się od poprzedniego wydania, w tym m.in.:

do spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły mniej niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro i które nie stosują zasad rachunkowości określonych ustawą na podstawie ust. 2, stosuje się art. 70a (oświadczenie o braku obowiązku sporządzenia i złożenia rocznego sprawozdania finansowego złożone przez Kierownika jednostki będącej spółką jawną osób fizycznych lub spółką partnerską, w sądzie rejestrowym prowadzącym Krajowy Rejestr Sądowy, w terminie 6 miesięcy od dnia kończącego rok obrotowy) (Dz.U. z 2015 r. poz. 4)

uściślenia definicji: zysków i strat nadzwyczajnych, znaczącego wpływu na inną jednostkę, jednostki dominującej, zaangażowania w kapitale, znaczącego inwestora, jednostki stowarzyszonej, jednostek powiązanych a także wprowadzenia definicji tzw. jednostek małych; w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostka jest obowiązana przedstawiać wszelkie dodatkowe informacje konieczne do spełnienia tego obowiązku w informacji dodatkowej; wyłączenia z zakresu stosowania przez jednostki, które za poprzedni rok obrotowy nieprzekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

17 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
34 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty – szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych;

dodanie do sprawozdania z działalności emitenta, którego papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jako wyodrębnioną część – oświadczenia o stosowaniu ładu korporacyjnego; uszczegółowienie elementów obligatoryjnych skonsolidowanego sprawozdania finansowego; dodanie rozdziału 6a (Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1333);
dodaniu definicji rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1844);
ponoszenie odpowiedzialności za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości – z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury – zostaną powierzone innej osobie lub przedsiębiorcy przez Kierownika jednostki, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1045);
uściślenia definicji kierownika jednostki; zmiany z zakresie aktualizacji wartości należności przy uwzględnieniu stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniu do: – należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości oraz w stosunku do których zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub został złożony wniosek o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu – do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu-komisarzowi w postępowaniu upadłościowym lub umieszczonej w spisie wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym, – należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza lub jedynie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego – w pełnej wysokości należności;

zwiększenie zakresu przedmiotowego ustawy również, bez względu na wielkość przychodów, do alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w tym uprawnionych do posługiwania się nazwą „EuVECA” albo „EuSEF”; zmiany w zakresie sprawozdania finansowego funduszu inwestycyjnego oraz alternatywnej spółki inwestycyjnej (Dz.U. z 2016 r. poz. 615).

Autor omawia również zmiany dotyczące zwiększenia zakresu przedmiotowego ustawy do osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły, co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro; wyłączenie z zakresu jednostek mikro osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 1 200 000 euro i nie więcej niż 2 000 000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą.
Niewątpliwie dużą zaletę prezentowanego Komentarza stanowi poruszenie tematyki Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i ich odzwierciedlenia w ustawie o rachunkowości, a także wskazanie istotnych różnic pomiędzy krajową ustawą a Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Równie ważne w tym kontekście jest przedstawienie Krajowych Standardów Rachunkowości. W związku z ciągłymi nowelizacjami omawianej ustawy, Autor podejmuje również próbę antycypacji zmian, które mogą nastąpić w tej dziedzinie prawa.
Komentarz jest niezwykle dopracowaną pozycją, w sposób precyzyjny i jasny pozwala zapoznać się Czytelnikowi ze wszystkimi zagadnieniami związanymi z tematyką ustawy o rachunkowości. Najnowsze wydanie Komentarza w sposób jasny i przejrzysty pozwala na rozwiązanie pojawiających się w praktyce problemów związanych z wykładnią przepisów zawartych w ww. ustawie. Dla wygody Czytelników, ułatwiając szybką orientację w tekście, niniejszy Komentarz wyróżnia się szczegółową strukturą wewnętrzną, z precyzyjnym, przejrzystym i jednolitym podziałem zagadnień.
Niniejszy Komentarz przeznaczony jest przede wszystkim dla osób zajmujących się w swojej działalności zawodowej stosowaniem przepisów prawa bilansowego: członków rad nadzorczych, dyrektorów, głównych księgowych, biegłych rewidentów, analityków finansowych, a także dla radców prawnych, sędziów i prokuratorów oraz dla studentów wydziałów ekonomicznych i zarządzania.