Odpowiedzialność prywatnoprawna. System Prawa Medycznego. Tom 5

Opis

Tom 5. z serii System Prawa Medycznego poświęcony jest odpowiedzialności prywatnoprawnej występującej w prawie medycznym.
W publikacji zostały omówione takie kwestie jak:

tradycyjne modele odpowiedzialności, którymi są: odpowiedzialność cywilnoprawna lekarza (ukazano reżim kontraktowy i deliktowy) oraz odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez publiczne zakłady lecznicze;
alternatywne/ubezpieczeniowe modele kompensacji szkód wyrządzonych podczas leczenia, które przedstawiono przy użyciu analizy porównawczej – ukazano generalne systemy kompensacyjne, prezentując najważniejsze modele alternatywne no-fault (m.in. model nowozelandzki, skandynawski czy francuski), systemy kompensacyjne obejmujące specyficzne źródła szkód, takie jak: zakażenia i szczepienia, tryb pozasądowego dochodzenia kompensacji z tytułu zdarzeń medycznych funkcjonujący w Polsce;
podmiot zobowiązany do naprawienia szkody – w tym odpowiedzialność: lekarzy, lekarzy dentystów, zakładów leczniczych, pielęgniarek i położnych czy fizjoterapeuty;
zdarzenie szkodzące – omówiono błąd lekarski jako obiektywny element winy lekarza, winę lekarza i innego personelu medycznego przy leczeniu, winę zakładu leczniczego, odpowiedzialność za zawinione naruszenie praw pacjenta;
szczególne przypadki odpowiedzialności, czyli m.in. odpowiedzialność za: odmowę udzielenia pomocy, zabiegi oczywiście zbędne, zakażenie związane z opieką zdrowotną, eksperymenty medyczne, zabiegi chirurgii plastycznej;
związek przyczynowy występujący w procesach lekarskich oraz wielość sprawców (podmiotów zobowiązanych);
szkoda majątkowa i jej naprawienie – wyjaśniono pojęcie szkody i odszkodowania, a także ukazano szczególne rodzaje szkód, tj.: pozostawienie ciał obcych w polu operacyjnym, szkody wyrządzone dziecku przed urodzeniem, szkody wyrządzone przy porodzie, szkody związane z transfuzją krwi u Świadków Jehowy, szkody przyszłe na osobie, a także roszczenia z tytułu wrongful birth, wrongful conception i wrongful life, kompensację utraconej szansy wyleczenia lub przeżycia;
zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną w związku z leczeniem – omówiono następujące kwestie: cele, przesłanki oraz podstawy prawne jego zasądzenia, podmiot uprawniony do żądania zadośćuczynienia;
przyczynienie się poszkodowanego pacjenta – przedstawiono wybrane przypadki przyczynienia się pacjenta do powstania lub zwiększenia szkody (m.in.: odmowa leczenia, niestosowanie się do zaleceń lekarskich, wypisanie się ze szpitala na własne żądanie);
ciężar dowodu w procesach lekarskich – wyjaśniono pojęcie ciężaru dowodu, ciężaru przytoczenia okoliczności faktycznych oraz przedmiotu dowodu, a także ukazano kwestie dotyczące rozkładu ciężaru dowodu w procesach medycznych, domniemań faktycznych i prawnych oraz dowodu prima facie;
dochodzenie odszkodowania w trybie sądowym – w tym: legitymacja procesowa Rzecznika Praw Pacjenta, dowód z dokumentu i z opinii biegłego, dowodzenie przesłanek odpowiedzialności, którymi są: wina, szkoda i jej wysokość, związek przyczynowy;
dochodzenie odszkodowania w trybie pozasądowym – omówiono pojęcie zdarzenia medycznego, odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę dla osób bezpośrednio poszkodowanych oraz spadkobierców, instytucję wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, postępowanie w celu dochodzenia roszczeń z tytułu zdarzeń medycznych, ubezpieczenie z tytułu zdarzeń medycznych;
przedawnienie (w tym de lege lata) i dziedziczenie roszczeń odszkodowawczych, a także przedstawiono ewolucję prawa i orzecznictwa;
ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne – w tym ich specyfika, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących działalność leczniczą, zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela;
odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przez leki – uwzględniono następujące zagadnienia: podstawa i przesłanki odpowiedzialności (w tym: przesłanki wyłączające odpowiedzialność) producenta za szkodę wyrządzoną przez leki, a także podstawy odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez leki poza reżimem odpowiedzialności producenta;
odpowiedzialność podmiotów będących organizatorami systemu opieki zdrowotnej za brak dostępności świadczeń zdrowotnych – omówiono prawo do świadczeń medycznych (opieki zdrowotnej) finansowanych ze środków publicznych, odpowiedzialność takich podmiotów jak: Narodowy Fundusz Zdrowia, Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego;
odpowiedzialność podmiotów leczniczych (świadczeniodawców) za brak dostępności świadczeń zdrowotnych – ukazano ustawowe i umowne ramy odpowiedzialności, odmowę udzielenia należnych świadczeń zdrowotnych w kontekście naruszenia praw pacjenta, typowe przypadki odpowiedzialności deliktowej.

System uwzględnia zmiany dotyczące:

bezwzględnego obowiązku udzielania pomocy w przypadkach nagłych – zmiana wynikająca z ustawy z 16.7.2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1291);
zasad stosowania przymusu bezpośredniego, które zostały określone w ustawie z 19.8.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 685);
regulacji odnoszących się do obowiązku hospitalizacji – zmiany wynikają z ustawy z 31.3.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 567);
warunków dopuszczalności eksperymentu badawczego – zmiany wprowadzono na podstawie ustawy z 16.7.2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1291 ze zm.);
ubezpieczenia wynikającego z rozporządzenia Ministra Finansów z 29.4.2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2019 r. poz. 866).

Publikacja skierowana jest do teoretyków i praktyków zajmujących się prawem medycznym, w szczególności obsługą podmiotów leczniczych, a także do środowisk medycznych, ekonomistów i szerokiego grona osób zainteresowanych prawem medycznym, a ponadto do studentów medycyny i prawa.