Przegląd Podatkowy – Nr 12/2021 368

Drodzy Czytelnicy, w ostatnim tegorocznym numerze ponownie komentujemy przełomową uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego, w której przesądzono o dopuszczalności badania przez sądy administracyjne wpływu wszczęcia postępowania karnego skarbowego na bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Wynika z niej, że sąd administracyjny kontroluje zaskarżoną decyzję w całości, czyli we wszystkich jej aspektach. Uchwała siedmiu sędziów NSA jest kolejną odsłoną problemu, do jakiego doprowadził ustawodawca, wiążąc możliwość zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe (art. 70 § 6 pkt 1 ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa). Czas, który upłynął od jej opublikowania, pozwala na poczynienie pewnych spostrzeżeń co do tego, w jaki sposób uchwała wpłynęła lub może wpłynąć na praktykę stosowania przepisów przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne. Oczywiście pierwsza myśl nasuwa się przy tym taka, że okres sześciu miesięcy to może zbyt krótki czas na formułowanie jakichś ogólnych spostrzeżeń. Niemniej jednak warto pokusić się o takie wstępne – bazujące na dotychczasowym orzecznictwie – podsumowanie już teraz, aby na tym etapie dyskutować o kwestiach spornych, które ujawniły się w judykaturze, a nie czekać kilka lat i przedstawiać kwestie problematyczne kolejny, już czwarty, raz NSA, aby ten – z uwagi na brak zainteresowania ustawodawcy w wyeliminowaniu kłopotliwego przepisu – naprawiał te mankamenty. Czynimy to w artykule będącym tematem miesiąca grudniowego numeru czasopisma pt. Konsekwencje uchwały NSA z 24.05.2021 r., I FPS 1/21, w orzecznictwie sądów administracyjnych.     Od 2022 r. ma zacząć obowiązywać Krajowy System E-faktur. Jest to nowe rozwiązanie w zakresie elektronicznego raportowania podatkowego. System ten umożliwi podatnikom wystawianie faktur w formacie xml, zgodnym z przygotowaną przez Ministerstwo Finansów strukturą danych. To spora zmiana, która dotknie wszystkie firmy w Polsce, a od 2023 r. będzie to jedyny i obligatoryjny sposób wystawiania faktur. Warto przyjrzeć się nowym regulacjom, gdyż nie zostało już wiele czasu, by zacząć przygotowania do przystąpienia do systemu. Artykuł pt. Krajowy System e-Faktur (KSeF) – kontekst prawny, wyzwania techniczne i konsekwencje praktyczne dla przedsiębiorców rozpatruje kwestie prawne i techniczne związane z wdrożeniem systemu dla podatników, w szczególności w zakresie procesu wystawiania faktur sprzedażowych zgodnie z nowymi wymogami, a także odbierania faktur zakupowych. Wskazujemy praktyczne konsekwencje e-faktur oraz omawiamy wyzwania, jakie czekają przedsiębiorców i co mogą oni zyskać na e-fakturach.     Komplikuje się także rozliczanie kosztów firm działających w grupach. Polski Ład uchyla art. 15e u.p.d.o.p. limitujący koszty tzw. usług niematerialnych, co spowoduje istotne konsekwencje dla podatników, którzy uzyskali lub są w trakcie ubiegania się o uprzednie porozumienie cenowe (advance pricing agreement – APA), w postaci przede wszystkim braku wszystkich korzyści, jakie dotychczas wiązały się z uzyskaniem APA. Jednocześnie, nowe przepisy w zakresie ukrytej dywidendy oraz podatku minimalnego mogą powodować jeszcze istotniejsze skutki dla podatników zawierających transakcje kontrolowane z podmiotami powiązanymi, niż te, które wynikały z uchylonego art. 15e u.p.d.o.p. W artykule pt. Uchylenie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych limitującego koszty tzw. usług niematerialnych – ocena zmiany, skutki praktyczne dla podatników, konsekwencje na przyszłość przedstawiamy praktyczne skutki tej zmiany oraz jej konsekwencje na przyszłość.     Na gruncie przepisów klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania z unikaniem opodatkowania mamy do czynienia w sytuacji, gdy podatnik dokonuje określonej czynności lub zespołu czynności w celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, gdy osiągnięcie tej korzyści jest głównym lub jednym z głównych celów działania podatnika, a sposób działania pozostaje sztuczny. Jedną z kluczowych przesłanek stosowania klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania jest więc zaistnienie warunku sprzeczności – osiągnięcie przez podatnika korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Warunek ten, na tle pozostałych kryteriów stosowania klauzuli, jest najmniej doprecyzowany przez ustawodawcę i pozostaje najtrudniejszym do zdefiniowania. Bez jego dookreślenia nie sposób przy tym wskazać istoty unikania opodatkowania, a tym samym ustalić, jakie działania podatników mogą być podważane na podstawie klauzuli. W artykule pt. Sprzeczność korzyści podatkowej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu jako samodzielna przesłanka stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania autor podejmuje pr