Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz

Opis

Kompleksowe omówienie ustawy z 20.7.2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.)
Stan prawny: 8.3.2023 r. z uwzględnieniem zmian wprowadzonymi ustawą z 13.1.2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 212), które wchodzą w życie w maju, sierpniu i październiku 2023 r.
W Komentarzu uwzględniono najnowsze zmiany ustawodawcze wynikające z:

ustawy z 13.1.2023 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższymi nauce oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 212), która m.in. rozwinęła kompetencje senatu uczelni i Rady Doskonałości Naukowej, zmieniła zasady przyznawania stypendium socjalnego, uszczegółowiła eksternistyczny tryb przygotowywania rozprawy doktorskiej, dodała podstawy skreślania doktorantów szkół doktorskich,a także zmodyfikowała zasady nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego;
ustawy z 7.10.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. z 2022 r.,poz. 2185), regulującej m.in. elektronizację procedury składania wniosków i pism,w tym z wykorzystaniem uczelnianych systemów teleinformatycznych obsługi studentów;
ustawy z 12.5.2022 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższymi nauce oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1117), umożliwiającej ministrowi nadawanie Medalu „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas”;
ustawy z 17.11.2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższymi nauce oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2232), doprecyzowującej okres przysługiwania świadczeń dla studentów, jak też wprowadzającej kredyt na studia medyczne i ułatwiającej utworzenie studiów na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym.

W Komentarzu przedstawiono następujące zagadnienia:

przepisy ogólne odnoszące się do komentowanej ustawy, w tym m.in.: zakres przedmiotowy, wyjaśnienie podstawowych pojęć, podmioty, które wchodzą w skład systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
ewidencjonowanie, organizacja, funkcjonowanie uczelni, jej zadania, organy i ich uprawnienia oraz obowiązki, kwestie odnoszące się do jej struktury;
prowadzenie studiów, czyli np.: warunki tworzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu, podział na formy (stacjonarne i niestacjonarne), program studiów, warunki przyjęcia na studia, zasady prowadzenia rekrutacji, warunki ukończenia studiów;
obowiązki i prawa studentów, takie jak: prawo do ubiegania się o stypendia, otrzymania kredytu studenckiego, do zakwaterowania w domu studenckim i wyżywienia czy do ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej;
samorząd studencki i organizacje studenckie – kwestie związane z tworzeniem i działalnością tych podmiotów;
pracownicy uczelni – ukazano definicję tego pojęcia, wymagania, które należy spełnić, aby zostać nauczycielem akademickim, jego prawa i obowiązki, kwestie dotyczące wynagrodzenia;
komercjalizacja wyników działalności naukowej oraz know-how;
federacje, które mogą być tworzone przez: publiczną uczelnię akademicką z publiczną uczelnią akademicką, instytutem badawczym, instytutem PAN lub instytutem międzynarodowym, a także niepubliczną uczelnię akademicką z niepubliczną uczelnią akademicką;
stopnie i tytuły w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, tj.: doktor, doktor habilitowany, profesor;
ewaluacja jakości kształcenia, ewaluacja szkół doktorskich i ewaluacja jakości działalności naukowej;
odpowiedzialność dyscyplinarna ponoszona przez nauczycieli akademickich, studentów oraz doktorantów;
cudzoziemcy w systemie szkolnictwa wyższego i nauki – w tym: podstawy prawne ich kształcenia, zatrudnianie, wydawanie dyplomu;
instytucje przedstawicielskie środowiska szkolnictwa wyższego i nauki oraz organy pomocnicze ministra, którymi są: RGNiSW, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich; Konferencja Rektorów Publicznych Uczelni Zawodowych; Konferencja Rektorów Zawodowych Szkół Polskich; PSRP; KRD, oraz kwestie związane z ich organizacją i działalnością;
systemy informatyczne szkolnictwa wyższego i nauki, które obejmują wskazane w ustawie bazy danych;
stypendia i nagrody ministra, nagrody Prezesa Rady Ministrów, które przyznawane są za osiągnięcia naukowe i artystyczne oraz sportowe;
finansowanie systemu szkolnictwa wyższego i nauki oraz gospodarka finansowa uczelni – w tym zakresie wyjaśniono m.in. kwestie związane z algorytmami podziału środków finansowych, zasadami ich przyznawania;
pełnienie nadzoru nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki, którego przykładami są: stwierdzenie nieważności aktu uczelni niezgodnego z prawem, nakazanie założycielowi likwidacji uczelni niepublicznej czy nałożenie administracyjnej kary pieniężnej;
przepisy szczególne odnoszące się do uczelni: wojskowej, służb państwowych, artystycznej, medycznej oraz morskiej;
przetwarzanie danych osobowych.