Teorie prawa deliktów

Opis

Z przedstawionych w monografii analiz wyłania się wizja prawa czynów niedozwolonych jako kategorii zdecydowanie szerszej od wąsko rozumianego prawa odszkodowawczego. W świetle teorii sprawiedliwości naprawczej, a zwłaszcza na gruncie teorii rekursu cywilnego, prawo czynów niedozwolonych okazuje się regulacją odnoszącą się do niewłaściwego traktowania siebie nawzajem przez podmioty prawa prywatnego i wymagającą zastosowania środków adekwatnych do charakteru naruszonych praw i interesów. Z punktu widzenia teoretycznego świadomość, że prawo deliktów współuczestniczy w ochronie praw podmiotowych, w tym również w ochronie praw człowieka, ma doniosłe konsekwencje. Przyjęcie takiej perspektywy świadczy o tym, że istotą prawa czynów niedozwolonych nie jest jedynie alokacja szkody, rozumiana jako indemnizacja czegoś, co się „przypadkowo” wydarzyło, lecz że jest to, mający podłoże konstytucyjne, system nastawiony na ochronę praw podmiotowych.
Rozpatrywana z perspektywy teoretycznej przyszłość prawa deliktów leży w umiejętnym znajdowaniu równowagi między elementami sprawiedliwości naprawczej i rekursu cywilnego, które gwarantują poszkodowanemu nie tylko prawo do uzyskania odszkodowania, ale i do moralnej satysfakcji, oraz elementami sprawiedliwości dystrybutywnej, które wymagają wzięcia pod uwagę sytuacji majątkowej obu stron, a także repartycji ciężaru szkód przez mechanizm ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, umożliwiający zmniejszenie elementów losowości obecnych przy działaniu zwykłych reguł odpowiedzialności deliktowej.