Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. System Prawa Handlowego. Tom 6

Opis

W 2. wydaniu Systemu Prawa Handlowego. Tom 6. Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe w sposób wnikliwy i kompleksowy omówiono zagadnienia dotyczące ustawy z 15.5.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 243 ze zm.) oraz ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 498 ze zm.) po wprowadzonych, nowo obowiązujących zmianach. Prawo restrukturyzacyjne wspólnie z Prawem upadłościowym stanowią całościową regulację prawną, której przedmiotem są relacje pomiędzy dłużnikiem niewypłacalnym lub zagrożonym niewypłacalnością (w przypadku restrukturyzacji) a jego wierzycielami.
W nowym wydaniu Systemu uwzględniono zmiany wynikające z:

ustawy z 10.1.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz.U. z 2018 r. poz. 149), które mają przede wszystkim na celu dostosowanie przepisów Prawa restrukturyzacyjnego, dotyczących pomocy publicznej, do warunków sformułowanych przez Komisję Europejską w ramach postępowania notyfikacyjnego dotyczącego programu pomocowego. Dodany nowelizacją art. 139a stanowi ogólną podstawę do udzielania przedsiębiorcom pomocy na restrukturyzację oraz pomocy na ratowanie lub tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne. O pomoc na restrukturyzację będą mogli się ubiegać zarówno przedsiębiorcy objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym, jak i ci, wobec których takie postępowanie nie jest prowadzone. Natomiast o pomoc na ratowanie lub tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne będą mogli ubiegać się wyłącznie przedsiębiorcy, wobec których nie toczy się postępowanie restrukturyzacyjne. Zmiana weszła w życie 2.2.2018 r.;
ustawy z 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz.U. z 2019 r. poz. 55 ze zm.). Zmiana wejdzie w życie 1.12.2020 r. (z wyjątkami) i dotyczy:

sprecyzowania zakresu danych, które powinny być zawarte we wniosku o ogłoszenie upadłości, we wniosku restrukturyzacyjnym oraz w postanowieniach sądu upadłościowego i sądu restrukturyzacyjnego,
ujawniania w Rejestrze informacji o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości oraz wniosku restrukturyzacyjnego,
ujawniania podstawy jurysdykcji w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości oraz w postanowieniu o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego,
obwieszczania w Rejestrze o prawomocności postanowienia o ogłoszeniu upadłości oraz o prawomocności innych postanowień,
ustalania i rejestrowania składu masy upadłości oraz składu masy układowej i sanacyjnej,
ustalania i rejestrowania wydatków oraz sporządzania sprawozdań rachunkowych,
ujawniania w Rejestrze informacji o organach postępowania,
zmian w zakresie regulacji dotyczącej rady wierzycieli,
obowiązku wnoszenia pism procesowych i dokumentów za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe,
orzeczeń w postępowaniu,
rejestru danych dotyczących aktualnego stanu wierzytelności oraz niezaspokojonych przez syndyka zobowiązań masy upadłości,
doręczeń elektronicznych,
zaskarżania czynności rady wierzycieli i syndyka,
dostępu do akt postępowania,
zgłaszania wierzytelności i ustalania listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym oraz spisu wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym,
wprowadzenia regulacji określającej procedurę, o której mowa w rozdziale V rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2015/848 z 20.5.2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego,
ujawniania w Rejestrze informacji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 Prawa upadłościowego,
oświadczenia co do prawdziwości danych zawartych we wniosku o ogłoszenie upadłości,
zmiany regulacji w zakresie bezskuteczności czynności prawnych upadłego wobec masy upadłości,
uchylenia postępowania upadłościowego.

ustawy z 4.4.2019 r. o zmianie ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 912). Zmiana wejdzie w życie 1.1.2020 r. (z wyjątkami) i dotyczy m.in.:

wprowadzenia, niezależnego od nadzoru sprawowanego przez sądy i sędziów komisarzy, nadzoru Ministra Sprawiedliwości nad wykonywaniem czynności przez doradców restrukturyzacyjnych;
określenia katalog środków nadzorczych, którymi będzie dysponował Minister Sprawiedliwości w ramach przyznanej mu kompetencji nadzorczej, takich jak:

zawieszanie praw wynikających z licencji,
cofanie licencji;
podejmowanie lub zlecanie wizytacji obejmujących pełną działalność doradcy restrukturyzacyjnego i lustracji obejmujących wybrane zagadnienia z działalności doradcy restrukturyzacyjnego;
żądanie: przedstawienia dokumentacji wytworzonej przez doradcę w związku z pełnionymi przez niego funkcjami w postępowaniu, wglądu do akt zakończonych lub toczących się postępowań restrukturyzacyjnych lub upadłościowych, w których doradca restrukturyzacyjny wykonuje lub wykonywał czynności, oraz przedstawienia ksiąg handlowych, w tym dokumentacji księgowej przedsiębiorców, wobec których były lub są prowadzone postępowania restrukturyzacyjne lub upadłościowe, w których doradca restrukturyzacyjny wykonuje lub wykonywał czynności;

umożliwienia zawieszenia i cofnięcia licencji, w przypadku uporczywego albo rażącego naruszania przepisów prawa przez doradcę restrukturyzacyjnego;
wprowadzenia zasady, że przy wyznaczaniu doradców restrukturyzacyjnych do pełnienia funkcji w konkretnych postępowaniach należy uwzględnić liczbę spraw, które dany doradca restrukturyzacyjny aktualnie prowadzi, oraz jego doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje;
wprowadzenia tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego; doradca restrukturyzacyjny posiadający taki tytuł będzie musiał legitymować się odpowiednim doświadczeniem zawodowym, niezbędnym do wykonywania funkcji w skomplikowanych postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych;
przyjęcia, że w sprawach, które dotyczą przedsiębiorstw mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa lub obywateli, gospodarki narodowej oraz rynku pracy, sąd będzie mógł wyznaczyć do pełnienia funkcji nadzorcy, zarządcy lub syndyka wyłącznie kwalifikowanych doradców restrukturyzacyjnych.

ustawy z 17.1.2019 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 326) – w Prawie upadłościowym wprowadzono nowe kategorie należności podlegających zaspokojeniu z funduszy masy upadłości banków, tj. należności z tytułu obligacji oraz należności z tytułu zobowiązań podporządkowanych niezaliczanych do funduszy własnych banku; zmiana weszła w życie 7.3.2019 r.
ustawy z 30.8.2019 r. o zmianie ustawy − Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1802). Zmiana wejdzie w życie w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia i dotyczy m.in.:

zawiera przepisy umożliwiające zawarcie układu z wierzycielami, przy wykorzystaniu procedury o zatwierdzenie układu, przewidzianej w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne i zarezerwowanej obecnie wyłącznie dla przedsiębiorców;
zakłada ujednolicenie ogólnej dyrektywy prowadzenia postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych, niezależnie od tego, czy sąd prowadzi postępowanie wobec przedsiębiorcy, byłego przedsiębiorcy czy też osoby fizycznej, która nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej;
wyjaśnienia wątpliwości związanych ze składaniem wniosków o ogłoszenie upadłości;
określa, kiedy kończy się sprawowanie funkcji przez tymczasowego nadzorcę sądowego albo zarządcę przymusowego;
usprawnia i przyspiesza postępowanie upadłościowe, zarówno w odniesieniu do konsumentów, jak i przedsiębiorców;
ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do możliwości dokonania sprzedaży składników przedsiębiorstwa dłużnika na rzecz więcej niż jednego nabywcy jednocześnie;
ma w sposób kompleksowy rozwiązać problem określania części dochodu upadłego, która nie wchodzi do masy upadłości;
umożliwia obronę byłego małżonka albo małżonka upadłego przed objęciem masą upadłości majątku, który w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przestał być majątkiem wspólnym w wyniku rozwodu, separacji lub ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków;
polega na dodaniu obowiązku poinformowania o ogłoszeniu upadłości i jej konsekwencjach także małżonka dłużnika;
polega na rozszerzeniu możliwości prawnych poszukiwania majątku upadłego, co ma szczególne znaczenie w przypadku upadłości konsumenckiej, choć będzie także pomocne przy prowadzeniu upadłości przedsiębiorców;
ma na celu sprecyzowanie zakresu kosztów postępowania upadłościowego i wynika przede wszystkim z wprowadzenia procedury zgłaszania wierzytelności bezpośrednio do syndyka.
ma usprawnić likwidację masy upadłości, w szczególności w odniesieniu do nieruchomości i ich ułamkowej części

Publikacja została podzielona na dwie części.
W części I. Prawo restrukturyzacyjne omówiono zagadnienia dotyczące:

pojęć ogólnych oraz podmiotowego zakresu prawa restrukturyzacyjnego (zdolności restrukturyzacyjnej);
otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (m.in. podstawy otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, wniosek restrukturyzacyjny i postępowanie w przedmiocie rozpoznania wniosku, materialnoprawne oraz procesowe skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, wpływ postępowania restrukturyzacyjnego na postępowanie cywilne, administracyjne, postępowanie przed sądami polubownymi oraz postępowania egzekucyjne, jak również restrukturyzacja spółek powiązanych);
postępowania restrukturyzacyjnego (m.in. podmioty postępowania, spis wierzytelności, restrukturyzacja przedsiębiorstwa w postępowaniu restrukturyzacyjnym, przebieg postępowania restrukturyzacyjnego, przyjęcie układu i jego skutki, zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego);
odrębnego postępowania restrukturyzacyjnego (m.in. pojęcie i rodzaje odrębnych postępowań restrukturyzacyjnych, postępowanie restrukturyzacyjne wobec deweloperów, emitentów obligacji);
międzynarodowego postępowania restrukturyzacyjnego (m.in. regulacja międzynarodowego postępowania restrukturyzacyjnego w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne).

Część II. Prawo upadłościowe zawiera szczegółowe omówienie następujących kwestii jak:

pojęcia ogólne, podmiotowy zakres prawa upadłościowego (zdolność upadłościowa) oraz podstawy ogłoszenia upadłości;
postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości (m.in. materialnoprawne oraz procesowe skutki ogłoszenia upadłości, wpływ upadłości na postępowanie cywilne i administracyjne);
właściwe postępowanie upadłościowe (m.in. podmioty właściwego postępowania upadłościowego, przebieg właściwego postępowania, dochodzenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowych, likwidacja masy upadłości, postępowanie podziałowe, przyjęcie układu i jego skutki, zakończenie postępowania upadłościowego);
odrębne postępowania upadłościowe, takie jak: postępowanie upadłościowe po śmierci dłużnika, postępowanie upadłościowe wobec zakładów ubezpieczeń, postępowanie upadłościowe wobec emitentów obligacji, postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz postępowanie upadłościowe w stosunku do dewelopera;
międzynarodowego postępowania upadłościowego według ustawy − Prawo upadłościowego oraz według rozporządzenia Rady (WE) Nr 1346/2000 z 29.5.2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego (Dz.Urz. UE Nr 160, s. 1 ze zm.).

System przeznaczony jest dla szerokiego kręgu odbiorców. Skierowany jest przede wszystkim do praktyków prawa: adwokatów, radców prawnych, sędziów, syndyków, zarządców, nadzorców sądowych, nadzorców układu, komorników, notariuszy, biegłych sądowych, którym przyjdzie się zmierzyć w pracy zawodowej z tą tematyką. Będzie on użyteczny także dla aplikantów adwokackich radcowskich, sądowych, notarialnych oraz prokuratorskich.