Opłaty za przedszkola publiczne. Ustalanie opłat za wychowanie przedszkolne i wyżywienie oraz ich egzekucja

Opis

W dniu 1 stycznia 2018 r. weszła w życie ustawa o finansowaniu zadań oświatowych. Jednym z przedmiotów tej regulacji są opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz wyżywienia w placówkach przedszkolnych. Zgodnie z art. 52 ust. 15 tej ustawy opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Przepis ten definitywnie kończy wieloletnie spory co do charakteru prawnego tych opłat. W praktyce zdecydowana większość gmin traktowała te opłaty jako należności cywilnoprawne. Skutkowało to zawieraniem umów z rodzicami lub opiekunami, a w dalszej kolejności sądowym trybem ich dochodzenia. Jednoznaczne wskazanie w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych administracyjnego charakteru tych opłat wymaga całkowitej zmiany całego procesu ich ustalania oraz egzekucji. Sprawy dotyczące omawianych opłat mają obecnie status sprawy administracyjnej, a zakres praw i obowiązków stron jest zupełnie odmienny od uwarunkowań dotyczących stosunków cywilnoprawnych. Celem publikacji jest wskazanie pracownikom, do zadań których należy gromadzenie dochodu z tego tytułu, trybu postępowania w procesie ustalania, pobierania i egzekucji wskazanych opłat.
W publikacji opisano otoczenie prawne niepodatkowych należności budżetowych. Zakres ten jest bardzo szeroki i obejmuje poza ustawą o finansowaniu zadań oświatowych oraz ustawą o finansach publicznych również Kodeks postępowania administracyjnego oraz dział III ustawy – Ordynacja podatkowa. Z uwagi na obszerność materii prawnej publikacja zawęża zakres tej regulacji do instytucji prawnych niezbędnych do prawidłowego procedowania zadania obejmującego obowiązek gromadzenia dochodów z tytułu opłat za korzystanie z wychowania oraz wyżywienia w placówkach przedszkolnych. Odnosząc się ogólnie do tej grupy dochodów, informacje zawarte w tej części książki pozwolą zainteresowanym rozwiązać incydentalne problemy, rodzące się przy okazji procesu ustalania należnych opłat, np. w zakresie udzielania ulg w ich spłacie.
Ponadto książka omawia szczegółowo proces ustalania omawianych opłat, a precyzyjnie rzecz ujmując, ich naliczania. Charakteryzują się one pomiędzy sobą znaczną odrębnością co do podstawy prawnej powstania obowiązku. Dlatego w publikacji w szczególny sposób omówiono istotę publicznoprawnych obowiązków o charakterze pieniężnym powstających z mocy prawa. W tej części autor odnosi się również do zagadnień budzących w praktyce najwięcej sporów i wątpliwości, tj. kwestii okresu oraz terminu wymagalności czy też zasadności odsetek od nieuregulowanych opłat. Obejmuje to również kwestie trybu postępowania i sposobów dokumentowania czynności, w toku ustalania poszczególnych należności placówek przedszkolnych.
W publikacji dokładnie opisano również postępowanie egzekucyjne w administracji, w kontekście czynności wierzyciela – od momentu powstania zaległości do jej wyegzekwowania lub innego jego zakończenia. Postępowanie to charakteryzuje znaczny formalizm, a przez to ściśle zakreślony jest zakres praw i obowiązków wierzyciela. Książka w tej części ma wskazać pracownikom poszczególne etapy postępowania wierzyciela z powstałymi zaległościami, a także terminami ich realizacji oraz obowiązującymi dokumentami i formularzami. Wskazuje czynności przedegzekucyjne, które może realizować upoważniony pracownik, sposób zainicjowania postępowania egzekucyjnego w administracji, a także obowiązki wierzyciela w toku wszczętej egzekucji. Szczególny nacisk położono na te instytucje, które powinny chronić go przed nieuzasadnionym nieprzystąpieniem organu do egzekucji lub jego umorzeniem, a także kosztami egzekucyjnymi. Opisano również przypadki uzasadniające czasowe lub definitywne wstrzymanie się pracowników z dochodzeniem należności z tytułu omawianych opłat, udzielaniem ulg w toku postępowania egzekucyjnego oraz sposobem postępowania w przypadku jej bezskuteczności.
W niniejszej książce Czytelnik znajdzie odpowiedź na m.in. następujące pytania:

Jakie obowiązki ciążą na wierzycielach należności z tytułu opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz wyżywienia w placówkach przedszkolnych?
Jakie działania lub zaniechania pracowników urzędów gmin lub publicznych placówek wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, realizujących czynności obejmujące dochodzenie należnych opłat, stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych?
Jakie przepisy regulują proces ustalania, pobierania i dochodzenia omawianych opłat?
W jakim trybie załatwiać spory z rodzicami lub opiekunami dotyczące zasadności lub wysokości naliczonych opłat?
W jakim terminie naliczane są opłaty i jaki jest termin ich wymagalności?
Czy od zaległości z tytułu omawianych opłat naliczane są odsetki?
Czy opłatę za korzystanie z wychowania przedszkolnego nalicza się za pełną godzinę korzystania z tego wychowania?
W jakim terminie powinny być podjęte czynności wobec rodziców lub opiekunów zalegających z uregulowaniem opłat?
Jakie czynności może, a do jakich jest zobligowany wierzyciel na etapie przedegzekucyjnym?
Jak skutecznie wszcząć postępowanie egzekucyjne w administracji należności z tytułu omawianych opłat?
Jak pozyskiwać informacje niezbędne do wszczęcia egzekucji?
Jakie są prawa i obowiązki wierzyciela na etapie prowadzonej egzekucji?