Monitor Prawniczy Nr 17/2022

Opis

Specjalistyczny dwutygodnik omawiający kluczowe zagadnienia prawnicze.
W numerze 17/2022 „Monitora Prawniczego” polecamy:

dr Łukasz Zamojski „Elektronizacja postępowania rejestrowego przed sądem prowadzącym Krajowy Rejestr Sądowy – zagadnienia wybrane (cz. 1)”. Z dniem 1.7.2021 r. na mocy ustawy z 26.1.2018 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw nastąpiła istotna w skutkach nowelizacja ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym i ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Uchwalone zmiany znacząco rozszerzyły obowiązkową elektroniczną drogę składania wniosków dotyczących podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Waga i zakres zmian są bezsprzecznie ogromne, jednak poszczególne rozwiązania wprowadzone nowymi przepisami budzą nieraz uzasadnione wątpliwości, w tym także w praktyce sądów rejestrowych, dlatego wymagają omówienia.
Wojciech Majkowski, Maciej Sawczuk „Beneficial owner w ustawach podatkowych i TerroryzmU – porównanie instytucji”. Prawo podatkowe cechuje pewna autonomia. Jednak aktualnie zrozumienie prawa podatkowego wymaga również znajomości innych aktów prawnych, do których ustawy podatkowe się odnoszą. Jedną z takich stosunkowo nowych regulacji jest ustawa z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Istnieją pewne powiązania normatywne pomiędzy ustawami podatkowymi, w szczególności ustawą z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawą z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych a TerroryzmU. TerroryzmU, regulująca instytucję beneficjenta rzeczywistego, może w niektórych przypadkach prowadzić do mylenia tej instytucji z rzeczywistym właścicielem jako instytucją z PDOFizU i PDOPrU. Warto zatem dokonać porównania instytucji beneficjenta rzeczywistego i rzeczywistego właściciela należności w celu ustalenia zasadniczych różnic pomiędzy tymi instytucjami prawnymi oraz weryfikacji pod kątem tego, czy istnieją między tymi instytucjami podobieństwa lub punkty wspólne. W analizie porównawczej zostały uwzględnione następujące zagadnienia: podstawy prawne oraz istota obu definicji; kryterium podmiotowe; organ właściwy w sprawach dotyczących każdej z porównywanych instytucji, kwestia czynnego żalu w odniesieniu do niewypełnienia obowiązków, z którymi związane są instytucje beneficjenta rzeczywistego i rzeczywistego właściciela; możliwość bycia przedmiotem interpretacji indywidualnej. Artykuł ma charakter ściśle porównawczy i głównym jego celem jest syntetyczne ujęcie problemu.
Patrycja Okońska „Wpływ decyzji Prezesa UOKiK na postępowanie grupowe w sprawie ochrony praw konsumentów przed niedozwolonymi postanowieniami umów”. Ochrony praw konsumentów przed stosowaniem niedozwolonych klauzul umownych można dochodzić nie tylko drogą indywidualnego procesu, ale także w postępowaniu grupowym. Tak ukształtowany stan prawny daje możliwość realizacji roszczeń pieniężnych, których dochodzenie przez pojedynczego konsumenta w indywidualnym procesie byłoby nieopłacalne i czasochłonne, a dodatkowo utrudnione brakiem równowagi ekonomicznej pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem. Z kolei wykorzystanie decyzji administracyjnej Prezesa UOKiK w charakterze prejudykatu w postępowaniu grupowym skutkuje uproszczeniem i przyspieszeniem tego postępowania, a co najbardziej istotne z punktu widzenia ochrony konsumenta, przerzuca ciężar udowodnienia spełnienia przesłanki indywidualnego uzgodnienia postanowienia umowy na przedsiębiorcę.
dr Kacper Górniak „Zakaz podstawienia powierniczego – propozycja reinterpretacji art. 964 KC”. Zgodnie z art. 964 KC postanowienie testamentu, przez które spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę do zachowania nabytego spadku i do pozostawienia go innej osobie, ma tylko ten skutek, że ta inna osoba jest powołana do spadku na wypadek, gdyby spadkobierca nie chciał lub nie mógł być spadkobiercą. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że spadkobierca bez takiego ograniczenia nie byłby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne. Przepis ten ustanawia zakaz podstawienia powierniczego przewidując, że sankcją, która powstaje na skutek jego wykorzystania, jest zakwalifikowanie rozrządzenia jako podstawienia zwykłego (art. 963 KC) albo ewentualnie bezskuteczność rozrządzenia. Stanowisko nauki prawa jest takie, że art. 964 KC zakazuje postanowienia powołującego drugiego spadkobiercę do spadku z zastrzeżeniem terminu w postaci śmierci pierwszego spadkobiercy. Artykuł ten broni zupełnie innego rozumienia zakazu podstawienia powierniczego. Jego tezą jest, że art. 964 KC zakazuje postanowienia będącego zapisem zwykłym uniwersalnym (czyli takim, którego przedmiotem jest cały spadek), ustanowionego z zastrzeżeniem terminu w postaci śmierci spadkobiercy obciążonego tym zapisem. Nie ma to zatem nic wspólnego z warunkowym lub terminowym powołaniem do spadku, a stanowi terminowe ustanowienie zapisu zwykłego. Wszelkie postaci warunkowego lub terminowego powołania spadkobiercy są zakazane na podstawie art. 962 KC. Zakresy zastosowania art. 962 i 964 KC są rozłączne.
dr hab., prof. UŁ Michał Krakowiak „Wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko nieżyjącemu dłużnikowi a opłata egzekucyjna należna komornikowi sądowemu – glosa – III CZP 36/22″. Glosowana uchwała dotyczy kwestii pobierania opłaty stosunkowej od wierzyciela, w przypadku wszczęcia egzekucji przeciwko dłużnikowi, który zmarł przed złożeniem wniosku egzekucyjnego do komornika. Autor glosy krytycznie odnosi się do stanowiska Sądu Najwyższego, iż w każdym przypadku złożenie przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego przeciwko zmarłemu dłużnikowi stanowi oczywiście niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Nie można zaakceptować tak generalnego stanowiska. Decydujące znaczenie powinien mieć stan wiedzy wierzyciela w dacie złożenia wniosku i jego obiektywne możliwości pozyskania informacji o zgonie dłużnika. Odmienna wykładnia art. 30 KosztKomU prowadzi do podważenia prawa podmiotowego wierzyciela, stwierdzonego legalnym tytułem egzekucyjnym.

W Monitorze Prawniczym znajdziesz:

Wnikliwe opracowania analizujące najistotniejsze zmiany w prawie.
Fachowe opinie i analizy zagadnień problemowych.
Przegląd najistotniejszego, nowego orzecznictwa.
Aktualności z sal sądowych.
Obszerne dodatki tematyczne.
Odpowiedzi na pytania kierowane do redakcji.