Między res nullius a fructus fundi. Dzikie zwierzęta w rozważaniach rzymskich jurystów

Opis

Monografia stanowi pierwsze systematyczne opracowanie prawnych aspektów polowania i połowu w starożytnym Rzymie, w szczególności skupiając się na relacji między wolnością polowania i połowu a bezwzględnym charakterem prawa własności. Wzrost zainteresowania polowaniami oraz ekonomicznego znaczenia venatio, aucupium i piscatio u schyłku republiki spowodował, iż wywodząca się z ius gentium wolność polowania przejawiająca się w możliwości zawłaszczania dziko żyjących zwierząt, ptaków i ryb niezależnie od miejsca ich schwytania, stała się anachroniczną i nieprzystającą do rzeczywistości. W obliczu tej konfrontacji, rzymscy iuris prudentes starają się wypracować rozwiązania, które pozwoliłyby na złagodzenie konfliktu między dwoma wartościami chronionymi przez prawo: wolnością polowania a prawem własności. Monografia odchodzi od dotychczas popularnego w literaturze romanistycznej nurtu badań postulującego poszukiwanie uniwersalnych środków ochrony, które miałby mieć do dyspozycji właściciel przeciwko myśliwemu czy rybakowi, proponując inną wizję pogodzenia ze sobą wolności polowania na omnia quae terra mari caelo capuntiur i bezwzględnego charakteru prawa własności.
Publikacja może być interesującą lekturą nie tylko dla romanistów i historyków prawa, ale także dla wszystkich osób zainteresowanych starożytnością, bowiem przedstawiając tło rozważań rzymskich jurystów rekonstruuje fragment rzeczywistości społeczno-gospodarczej starożytnego Rzymu u schyłku republiki. Wreszcie daje też asumpt do rozważań nad uniwersalnością pewnych problemów, bowiem konflikt między sferą uprawnień prywatnych a interesem publicznym, między bezwzględnym charakterem prawa własności a prawem osób trzecich do ingerencji w to prawo, czy to z uwagi na utilitas publica czy prawa przysługujące tym osobom w sposób „naturalny”, jest ponadczasowy i obecny w różnych epokach i różnych uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych czy politycznych. Rzymskie doświadczenie, nawet jeżeli powiązane z gruntu odmiennymi realiami i na pierwszy rzut oka anachroniczne, a także świadomość uniwersalności pewnych zagadnień, może być w tym kontekście uznane za cenny wkład w tożsamość prawną współczesnego człowieka i skłonić do refleksji na temat przydatności studiowania historii prawa dla poszerzenia horyzontów intelektualnych współczesnego prawnika.